تصادفات رانندگی یکی از عوامل بسیار مهم مرگ و میر و صدمات شدید جانی و مالی میباشد که آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن جوامع بشری را بشدّت مورد تهدید قرار داده است.
در حال حاضر تصادفات جادهای به بحرانی برای توسعهی اجتماعی و سلامت عمومی جوامع تبدیل شده است و پیشبینی میشود که در صورت عدم توجّه به آن، این حوادث افزایش یابد.
تعداد تصادفات جادهای در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش بوده و هزینههای مستقیم و غیرمستقیم آن نیز در مقایسه با کشورهای توسعه یافته بیشتر است. میانگین سنی قربانیان تصادفات رانندگی اغلب سنین 15 تا 44 ساله و به ویژه جوانان هستند که از ذخایر نیروی انسانی کشورها محسوب میشوند.
تصادفات رانندگی نهمین علت مرگ و میر انسانها در دنیا و دومین عامل مرگ و میر در ایران است که البته در ایران اولین علت مرگ و میر در میان گروه سنی زیر 40 سال محسوب میگردد.
مطالعات سازمان ملل WHO نشان میدهد که تا سال 2020میلادی تصادفات رانندگی به سومین علت مرگ و میر و معلولیت در جوامع بشری تبدیل خواهد شد.به همین دلیل مجمع عمومی سازمان ملل متحد دههی 2011تا 2020 میلادی را به عنوان دههی اقدام برای ایمنی جادههانامگذاری کرده است.
ایران در میان کشورهای دنیا به لحاظ تصادفات رانندگی وتلفات ناشی ازآن رتبه دوم را دارد. بالا بودن حوادث رانندگی جادههای کشور علاوه بر تأثیرات ناهنجاری که بر روح و جسم شهروندان میگذارد، زیانهای غیر قابل جبران بر اقتصاد کشور وارد میکند و چهرهای خشن و ناامن از رانندگی در جادههای ایران در ذهن جهانیان ترسیم مینماید.
برخی کارشناسان از تصادفات رانندگی در ایران به عنوان «جنگ پنهان»یاد میکنند. چون میزان تلفات جادهای در کشور با تلفات یک جنگ تمام عیار برابری میکند؛ گفتنی است هزینههای تصادفات رانندگی در مقایسه با هشت سال جنگ تحمیلی ایران و عراق خیلی بیشتر است.وجود آمار تأسف بار تلفات وحوادث جادهای در کشور و یک مقایسه سطحی وگذرا با آمار دیگرکشورها بیشک علامت سوال بزرگی را در ذهن مسئولین و صاحب نظران این عرصه برمیانگیزد که خلاء یک سیستم مدیریتی و راهبردی منسجم در جهت سامان بخشی به این مسئل? پر اهمیت، روز بروز آشکارتر میگردد که ضرورت دارد دولتمردان، این موضوع را به عنوان یکی از اولویتهای کاری خویش قرار دهند.
در حال حاضر اعتقاد بر این است که این آسیبها قابل پیشگیریاند و نیازمند تلاشهای هماهنگ و همه جانبهاند. از این رو توجه به عوامل مؤثر در تصادفات رانندگی و چگونگی راههای پیشگیری از این عوامل نقش بسزایی در کاهش تلفات، عوارض و هزینههای حوادث جادهای دارد. با توجه به ویژگیها و مشکلات پیش روی کشورمان از جمله فرهنگ نادرست رانندگی، فرسودگی راههای ارتباطی و ناوگان حمل و نقل وخودروها، پیشگیری از تخلفات و حوادث رانندگی فرآیندی زمانبر خواهد بودکه در این میان اتخاذ سیاستهای صحیح و کارآمد از طرف مسئولان امر میتواند در رسیدن به نتیجه مطلوب این فرآیند مؤثر واقع گردد.
بنابراین برای پیشگیری از حوادث رانندگی، بدون تشکیلات و سازماندهی لازم، اقدامات چشمگیر و اساسی صورت نمیگیرد و این امر شرایط سیاسی، الزامات و تعهد ملی خاصی را میطلبد. باید این درک صحیح در جامعه ایجاد شود که هزینههای ناشی از خسارات رانندگی میتواند برای اشتغالزایی جوانان و توسعه و پیشرفت برنامههای اقتصادی کشور صرف شود.
میتوان با تدوین و اجرای یک برنامه 5 تا 10 ساله این تصادفات را به نصف و حتی یک سوم میزان فعلی آن تقلیل داد.
یکی از بزرگترین مشکلات، عدم آگاهی مردم از اهمیّت و شدت این معضل اجتماعی است و تصادفات رانندگی و عواقب ناگوار آن همواره ادامه خواهد یافت، مگر آنکه آگاهی عمومی و تمایلات مردم نسبت به درک این مسئله تغییر چشمگیری کند و راه حل اساسی برای این معضل پیدا شود.
بنابراین به نظر میرسد تهیه و تدوین یک کتاب حاوی مؤثرترین و مفیدترین سر فصلها مانند علل تصادفات رانندگی، ایمنی در رانندگی، روانشناسی و رفتارشناسی رانندگی، امداد و نجات در حوادث جادهای، آثار و عواقب تصادفات رانندگی در جامعه، ارائة پیشنهادات و راهکارهای مختلف پیشگیری و کاهش تصادفات رانندگی، جهت افزایش آگاهی عمومی در سطح جامعه میتواند در حل این معضل کمک کننده باشد.